نمونه‌هایی از کلام علما درباره مسجد مقدس جمکران

خبرگزاری میزان - هفدهم ماه مبارک رمضان روز بنای آستان مقدس مسجد جمکران به امر مبارک حضرت ولیعصر(عج) است و در این گزارش به بیان نمونه‌هایی از کلام علما در باره مسجد مقدس جمکران پرداخته شده است.

امام خامنه‌ای در دیدار با خادمان مسجد مقدس جمکران در تاریخ ۶ آبان سال ۸۹ گفتند: یک مرکز به این عظمت، به این قداست- که مورد توجه بزرگان بوده است، مورد توجه رجال الغیب و عبادالله و امناءالله بوده- این جور از چشم مردم در واقع پنهان بود و کسی توجهی نداشت. بزرگان علما اینجا می‌آمدند، زیارت می‌کردند. اهل معنا و اهل توجه و تذکر، دلداده به این محل بودند لکن توده مردم، عامه مردم، حتی ما طلبه‌ها بی‌توجه بودیم، غافل بودیم.

راه جمکران را بازخواهم کرد

 آیت الله العظمی بروجردی (قدس سره الشریف) متوفی ۱۳۸۰ هجری قمری نیز در مورد مسجد جمکران عنوان کرده است: اگر موفق بشوم در قم دو کار انجام خواهم داد، یکی راه مسجد مقدس جمکران را باز خواهم کرد دومی بیمارستانی در شهر قم بنا خواهم کرد. 

دوست داشتم نماز‌های روزانه را در جمکران بخوانم

همچنین حجت‌ الاسلام و المسلمین واعظ شهیر آقای حاج سید صادق شمس الدینی (معروف به شمس) گفته است : اینجانب شاهد تشرف مرحوم آیه الله العظمی حاج آقا حسین بروجردی طباطبائی رحمه الله علیه بودم که، چون محل پدری ما نزدیک به دروازه کاشان قم بود و راه نزدیک جمکران از آنجا می‌گذشت آن مرجع جهانی به وسیله درشکه تشرف به مسجد مقدس جمکران پیدا کردند و اهالی محل به‌خصوص ائمه جماعات اطراف آن محل آماده برقرار سازند حقیر هم که حدود ۱۸ سال داشتم یعنی حدودا سال ۱۳۳۰ بود حضور داشتم و دیدم که بعد از نماز مغرب به عالمی امر کردند که به مردم توصیه کنند که به مسجد مقدس جمکران رغبت کنند و فرمودند اگر برای من مقدور بود نماز‌های واجب روزانه را در مسجد مقدس جمکران ادا می‌کردم. 

آنچه آقایان مدرسین تصویب کرده‌اند، مورد تأیید اینجانب است

در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، حضرت امام رضوان الله تعالی‌علیه تعدادی از اعضای جامعه محترم مدرسین را مأمور رسیدگی به وضع مسجد مقدّس جمکران کردند. این آقایان پس از بررسی همه جانبه و تبادل نظر با هیأت امنای مسجد، با توجه به اهمیت این مکان مقدس پیشنهادهایی را تهیه و برای تصویب نهایی طی نامه‌ای در تاریخ هفده اردیبهشت سال پنجاه و هشت به محضر حضرت امام تقدیم کردند که بخش‌هایی از نامه و نظر حضرت امام درباره پیشنهادهای جامعه مدرسین عبارت است از: با توجه به اقبال روزافزون مردم به مسجد صاحب‌الزمان در جمکران، باید حفاظت و رفاه زائران بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و طرح‌های جالب و اصلاحی بسیار کامل به فوریت با رعایت الاهم فالاهم به اجرا درآید؛ با توجه به اینکه مسجد مقدس جمکران یادگاری عظیم از حضرت ولی‌عصر (ارواحنافداه) بوده و آن سرور امر به ساختن مسجد و توجه شیعیان به آن نموده‌اند؛ طبق روایت مرحوم شیخ صدوق (رضوان‌الله‌علیه) - بنابراین وقف عام محسوب شده و امر تولیت آن با حاکم شرع بوده و اداره آن زیر نظر حاکم شرع با هیأتی از عدول مؤمنین و ثقات مطلع امین و علاقه‌مند به آن جناب (ع) باید باشد و کلیه اموال و عواید حاصله باید با حفظ مصالح مسجد دقیقا صرف عمران و توسعه و رفع نیازمندی‌های آن مکان شود.

امضاکنندگان گزارش مذکور علاوه بر هیأت امنای مسجد، بزرگانی از حوزه شامل حضرات آیات: محمد محمدی گیلانی- حسین راستی کاشانی – علی مشکینی – محمد یزدی و یک امضای ناخوانا هستند. 

حضرت امام در ذیل این گزارش بیان کردند:

«بسمه تعالی
آنچه را حضرات آقایان مدرسین تصویب کرده‌اند، مورد تأیید اینجانب است.
در جمکران برای من دعا کنید»

حجت الاسلام و المسلمین آقای سید محمد سجادی از شاگردان امام خمینی و نزدیکان مرحوم کشمیری نیز عنوان کرد: یکبار آقای کشمیری به من فرمود: وقتی در جماران به دیدار امام خمینی رفته بودم. هنگام خداحافظی، امام دستم را گرفت و فرمود: «آقای کشمیری برو به مسجد جمکران و برای من دعا کن.» لازم به یادآوری است با توجه به شناخت امام خمینی نسبت به مقام معنوی آیت الله کشمیری، دعای ایشان را در هر جا مؤثر می‌دانست. با این حال تاکید امام برای دعا در مسجد جمکران جای تأمل بسیار دارد. 

امام را در جمکران زیارت کردیم

 حجت الاسلام محمودی بیان کرد: در اوایل انقلاب که حضرت امام هنوز در قم مستقر بودند، پدرم به قصد زیارت ایشان به قم مشرّف شد. با هم به مکان استقرار امام رفتیم ولی به خاطر کثرت جمعیت و ازدحام زیاد توفیق شرفیابی به محضرشان را پیدا نکردیم، پدرم که دلشکسته بود به من گفت: برای جبران این خسارت حتما باید جمکران برویم. با هم به جمکران مشرّف شدیم، پدرم برای تجدید وضو رفت، من نزدیک درب ورودی مسجد در انتظار او بودم، ناگهان اتومبیلی را مشاهده کردم که آنجا توقف کرده، درباره آن سوال کردم پاسخ دادند: اتومبیل حضرت امام خمینی (ره) است.

وی برای نماز به مسجد رفته بودند؛ در این اثنا پدرم آمد، جریان را که فهمید گفت: همین جا بایستیم تا حضرت امام را زیارت کنیم. طولی نکشید که ایشان از مسجد بیرون آمدند. پدرم و من دست ایشان را بوسیدیم، امام حرکت کردند و پدرم با خوشحالی تمام برای ادای نماز به مسجد رفت. 

با امام خمینی به مسجد جمکران رفتیم

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقاى شیخ على اصغر احمدى خمینى نیز گفته است: اینجانب از زمانى که وارد حوزه علمیه قم شدم، روزهاى جمعه به مسجد جمکران مى آمدم و نمازهاى این مسجد را انجام مى دادم و مى دیدم زوار بسیار در این مسجد مى آمدند و طلب حاجت مى کردند، حتى در اوائل هم یک روز اهالى جمکران از امام خمینى (رحمه الله) دعوت کردند و ایشان هم قبول کردند و من هم با آقایان دیگر در خدمتشان به جمکران رفتیم و در آن مسجد مقدّس نماز بجا آوردند، امید است مؤمنین این مکان را بیشتر مورد توجه قرار دهند. 

همچنین آیت الله العظمی علوی گرگانی بیان کرده است: خدا مرحوم امام را رحمت کند، من با ایشان خیلی مأنوس بودم. به منزل ایشان می‌رفتم و ایشان به منزل ما تشریف می‌آوردند. ما با مرحوم امام (ره) به جمکران می‌رفتیم که گاهی در مسجد بسته بود. آن وقت مسجد جمکران مثل الان نبود؛ فقط یک ساختمان و حیاط کوچک داشت. 

 آیت‌‌الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی طاب ثراه در نماز جمعه قم گفته است: چند روز به اول ماه مانده عالم ربانی آقای حاج شیخ محمد تقی بافقی محضر مبارک آیه الله العظمی آقای شیخ عبدالکریم حائری می‌رسیدند جهت شهریه طلاب حوزه، سوال می‌کردند وضع شهریه چطور است؟ مرحوم حائری می‌فرمودند جز سرمایه توکل چیزی در دست نیست، ایشان (آقای بافقی) راهی مسجد مقدس جمکران می‌شدند، از توجهات صاحب الزمان (ع) مشکل شهریه حل می‌شد. 

 آیت الله العظمی آقای حجت رحمت الله علیه که برای طلاب حوزه علمیه شهریه می‌دادند روز آخر ماه بود برای فردا که اول ماه باشد زمینه برای شهریه نداشتند، به خادم می‌فرماید مرکب را آماده کن تا بروم به مسجد مقدس جمکران. معظم له عازم مسجد می¬شوند بعد از نماز صاحب الزمان (ع) و دعا عرض می‌کنند: «آقا امام زمان علیه السلام این حوزه علمیه مال شما است این طلبه‌ها سربازان حضرتعالی هستند آبروی ما مربوط به شما است راجع به شهریه حوزه عنایتی فرمائید.» وقتی به منزل تشریف می‌آورند خادم عرض می¬کند آقا بعد از شما دو نفر آمدند و منتظر شما هستند معلوم می‌شود جهت دادن وجوه شرعیه آمده اند و مبلغی پول خدمت آیت الله العظمی آقای حجت می‌دهند وقتی می‌شمارند می‌بینند به اندازه شهریه همین ماه است. 

طلب باران در جمکران

آیت‌الله العظمی آقا سید محمد حجت کوه کمری قدس سره چهل نفر از فضلا حوزه علمیه قم را انتخاب و دستور دادند به مسجد مقدس جمکران بروند و در آنجا بعد از نماز صاحب الزمان زیارت عاشورا بخوانند و دعا کنند که از عنایت حضرت، ولی عصر خداوند متعال باران بفرستد. طلاب محترم صبح پیاده عازم مسجد جمکران شدند و بعد از نماز و زیارت عاشورا و دعا جهت باران که مدتی بود نیامده بود از مسجد مقدس جمکران بیرون آمدند به طرف شهر مذهبی قم. وسط راه باران چنان گرفت که قابل تحمل نبود؛ وقتی وارد منزل شدند جهت نماز که خود آقا دستور داده بود گوسفندی بکشند و آبگوشت درست کنند تمام لباس‌های آقایان خیس شده بود به طوری که فشار می‌دادند و از لباس و عمامه‌ها آب جاری می‌شد. از برکات مسجد مقدس جمکران و عنایت حضرت صاحب الزمان نسبت به سربازان خود در آن روز بارندگی مفصلی شد. 

جمکران از آیات باهرات عنایت صاحب الزمان

آیت‌‌الله آقای حاج شیخ مرتضی حائری نیز بیان کرد: مسجد جمکران یکی از آیات باهرات عنایت آن حضرت است، و توضیح این مطلب در ضمن چند جهت - که شاید خیلی‌ها از آن غافل باشند، مذکور می‌شود:

۱. داستان مسجد جمکران که در بیداری واقع شده، در کتاب تاریخ قم که کتاب معتبری است، از صدوق علیه الرحمه نقل شده است. مرحوم آقای بروجردی که مرد دقیق و ملائی بود، می‌فرمود: این داستان در زمان صدوق علیه الرحمه واقع شده، و او نقل کرده است، دلالت بر کمال صحت آن دارد.

۲. داستان مشتمل بر جریانی است که مربوط به یک نفر نیست، برای این که صبح که مردم بیدار می‌شوند می‌بینند با زنجیر علامت گذاشته شده است که مردم باور کنند؛ و این زنجیر مدتی در منزل سید محترمی ظاهرا به نام سید ابوالحسن الرضا بوده است، و مردم استشفاء به آن می‌نموده اند و بعدا بدون هیچ جهت طبیعی مفقود می‌شود.

۳.جای دور از شهر و در وسط بیابان جائی نیست که مورد جعل یک فرد جمکرانی بشود، آن هم دست تنها در یک شب ماه رمضان.

۴.نوعا مردم عادی به واسطه‌ی خواب یک امامزاده را معین می‌کنند و مسجد از تصور مردم عادی دور است.

۵.اگر پیدایش این مسجد روی احساسات مذهبی و علاقه مفرط به حضرت صاحب الامر (ع) بود، می‌بایست سراسر توسل به آن بزرگوار باشد، چنانکه در این عصر مردم بیشتر زیارت حضرتش در آن مسجد می‌خوانند و متوسل به آن حضرت می‌شوند، در صورتی که در این دستور معنوی اصلا اسمی از آن حضرت نیست، حتی تا به حال هم بیشتر معروف به مسجد جمکران است، نه مسجد صاحب الزمان.

۶. متن دو داستان که نقل شد، مشهود و یا مثل مشهود خودم بود، و هر داستانی دیگری هست که فعلا تمام خصوصیات آن را در نظر ندارم، بعدا انشاء الله تحقیق نموده در این دفتر - باذنه تعالی - ذکر می‌کنم.

۷. در آن موقع که زمین این قدر بی ارزش بوده است، فقط یک مساحت کوچکی را مورد این دستور قرار داده اند، که ظاهرا حدود سه چشمه از مسجد فعلی است، که در زمان ما خیلی بزرگ شده است (ظاهرا آن چشمه‌ای که در آن محراب هست، و دو چشمه طرفین باشد.)

 آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی نیز عنوان کرده است: مسجد جمکران از اوایل غیبت صغرای حضرت بقیه الله روحی له الفداء است، و در نوشتجات قدیمه سه اسم دارد:

۱ - مسجد جمکران

۲ - مسجد حسن بن مثله

۳ - مسجد صاحب الزمان

و هر کدام از این سه اسم به مناسبتی گفته شده.

می‌گویند، چون مسجد جمکران به قریه جمکران که یکی از قراء شهر مذهبی قم است؛ متصل است مسجد شیخ حسن بن مثله می‌گویند، نظر به اینکه در زمان او و به همت او این مسجد ساخته شده است و مسجد صاحب الزمان می‌گویند، نظر به اینکه وجود مبارک امام زمان در آنجا مکرر دیده شده؛ و این مسجد شریف مورد احترام کافه شیعه بوده است از غیبت صغراء (از شب سه شنبه ۱۷ ماه مبارک رمضان سال ۳۹۳ که امام زمان دستور تاسیس آن را به شیخ حسن بن مثله داده) تا به امروز که حدود یکهزار و بیست و دو سال می‌شود و همینطور که شیخ بزرگوار محدث عالیمقدار مرحوم آیه الله صدوق رحمه الله علیه کتابی به نام مونس الحزین دارند که حقیر آن نسخه را ندیده ام، ولی مرحوم آقای حاج میرزا حسین نوری استاد، استاد حقیر از آن کتاب نقل می‌فرماید و در آن کتاب مفصلا قضیه این مسجد جمکران و تاریخ حدوث آن را نقل نموده و بالجمله این مسجد مقدس جمکران مورد احترام علمای اعلام و محدثین کرام شیعه بوده و کرامات متعدد از این مسجد جمکران دیده شده است؛ و نیز چند مرتبه تعمیر و بنا شده، بناء اول در زمان حسن بن مثله بوده، بناء دوم او در زمان شیخ صدوق، سپس در زمان صفویه هم چند مرتبه تعمیراتی صورت گرفته، و در زمان ریاست مرحوم آیت الله

حائری مرحوم حجت‌ الاسلام آقای شیخ محمد تقی یزدی بافقی هم تعمیراتی کرده اند و بعد از او آقای حاج آقا محمد، معروف به آقازاده که از تجار محترم قم هستند و هنوز در قید حیاتند، ایشان نیز تعمیراتی انجام داده اند.
در این مسجد شریف مکرر کراماتی دیده شده که مرحوم شیخ محمد علی کجوئی معروف به قمی در کتاب تاریخ قم در جلد اول و دوم اشاره کرده به کراماتی که در آنجا اتفاق افتاده و اشخاصی که شرفیاب حضور مبارک حضرت، ولی عصر (ع) شده اند.

خلاصه این جای تردیدی نیست که مورد اهمیت و مورد احترام شیعه بوده است و نمازی هم در آن جا نقل شده است، البته بهتر این است که آن نماز را به قصد رجاء بجا بیاورند و این مسجد موقوفاتی هم داشته، اراضی متعدده در اطراف داشته و در خود شهر مقدس قم رقباتی وقف این مسجد داشته که اکثر این‌ها از حال وقفیت بیرون رفته و ملک شده است و راجع به این مسجد کتابچه‌های مختصری نوشته شده، ولی آنچه که باید و شاید در خصوصیات او نقل نشده است.

چهل شب چهارشنبه بیتوته کردم 

آیت الله العظمی مرعشی نجفی عنوان کرده است: حقیر خودم مکرر کراماتی در آن جا (مسجد جمکران) مشاهده کرده ام، چهل شب چهارشنبه مکرر موفق شدم که در آن مسجد بیتوته کنم و جای تردید نیست که از امکنه‌ای که مورد توجه و منزول برکات الهی می‌باشد و بعد از مسجد سهله که از مساجدی است که منتسب به وجود مبارک، ولی عصر می‌باشد که شب‌های چهارشنبه اهالی نجف اشرف آنجا مشرف می‌شون، این بهترین مقام و بهترین جائی است که منتسب به حضرت، ولی عصر می‌باشد. 

همچنین آیت‌الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی بیان کرده است: در عصر آیت الله العظمی مرحوم شیخ عبدالکریم حائری که عده محصلین حوزه علمیه قم به چهارصد نفر رسیده بود، در زمستانی طلاب از حاج شیخ محمد تقی بافقی که مقسم شهریه مرحوم حاج شیخ بود، عبای زمستانی خواستند و ایشان از مرحوم حائری خواستند؛ آیه الله حائری فرمودند چهارصد عبا از کجا بیاورم، گفت از حضرت صاحب الزمان (ع) بگیر. فرمود: من راهی ندارم؛ حاج شیخ محمدتقی بافقی گفت: پس من ان¬شاءالله می‌گیرم؛ و شب جمعه به مسجد مقدس جمکران رفته و روز جمعه به مرحوم حاج شیخ حائری گفت: آقا صاحب الزمان (ع) وعده فرمودند فردا که شنبه است چهارصد عبا را مرحمت کنند؛ و روز شنبه به وسیله مردی از تجار عبا رسید و بین طلاب تقسیم کردند. 

حالم دگرگون می‌شد

 آیت الله بهاءالدینی گفته است: مکرر مشاهده شده در مسیری که از جاده‌ی قدیم قم _کاشان حرکت می‌کردم، همین که بر موازات مسجد جمکران می‌رسیدم، حالم دگرگون می‌شد و اگر کسالتی داشتم همان لحظه بر طرف می‌شد. 

چرا به جمکران نمی‌ آیی؟!

آیت الله العظمی بهجت بیان کرده است: عده‌ای از پاکان و نیاکان با حضرت صاحب (عج) سؤال و جواب می‌کنند و حاجت می‌طلبند و جواب می‌گیرند، و در مسجد جمکران صدای آن حضرت را نیز می‌شوند!
آقایی را که در بیداری دیده بودم، در خواب به من فرمود: چرا به مسجد جمکران نمی‌آیی؟! 

فرج حضرت را در جمکران بخواهید

 آیت الله العظمی بهجت همچنین عنوان کرده است: افسوس که همه برای برآورده شدن حاجت شخصی خود به مسجد جمکران می‌روند و نمی‌دانند که آن حضرت چه التماس دعایی از آن‌ها دارد که برای تعجیل فرج او دعا کنند!

چنانکه به آن آقا فرموده بود: این‌ها که به اینجا آمده‌اند، دوستان خوب ما هستند، و هر کدام حاجتی دارند: خانه، زن، مال، ادای دین! ولی هیچ کس در فکر من نیست! آری! او هزار سال است که زندانی است، لذا هر کسی که برای حاجتی به مکان مقدس مانند مسجد جمکران می‌رود، باید که اعظم حاجت نزد او، واسطه فیض، یعنی فرج خود آن حضرت را از خدا بخواهد. 

 آیت الله العظمی بهجت بیان کرده است: زیاد صلوات اهدای وجود مقدسش کنید، مقرون با دعای تعجیل فرجش «اللهم صلی علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم» و زیاد به مسجد جمکران مشرف شوید با ادای نمازهایش. 
جمکران از معرفی بی‌نیاز است. ما معتقدیم که این مشاهد مبارک و مساجدی مانند جمکران، بی‌نیاز از معرفی‌اند و اگر کسی بگوید: رفتیم و چیزی در آنجا نیافتیم به حسب ظاهر باید گفت: از روی اعتقاد صحیح نرفته است؛ یا برای امتحان رفته یا همین طوری رفته است به هر حال بهترین معرّف این مکان‌ها، خودشان هستند. جمکران از سهله کمتر نیست. مسجد جمکران نزد من از مسجد سهله کمتر نیست و مورد عنایت است، بنابراین شایسته است مؤمنان آن را غنیمت بشمارند.(این سند مسجد جمکران) اولا خواب نیست بلکه در بیداری حسن مثله جمکرانی آمد و علائم را دید که امام زمان (عج) علامت گذاری کرده و بعد با حضرت حرف زده؛ ثانیا اینقدر در مسجد جمکران شفا حاصل شده، حاجت‌ها روا شده و ملاقات‌ها با امام زمان (عج) واقع شده که از حد تواتر هم گذشته است 

آتش بس جنگ تحمیلی در جمکران

حجت‌ الاسلام و المسلمین آقای ابطحی بیان کردند: در اواخر سال جنگ تحمیلی بین ایران و عراق در حالی که مرتب آتش و بمب بر سر مردم می‌بارید و مردم بی پناه به اطراف و دهات به سر می‌بردند و جمعی نیز به مسجد مقدس جمکران و اطراف آن پناه برده بودند حضرت آیه الله العظمی گلپایگانی با جمعی از علما و نزدیکان مشرف به مسجد مقدس جمکران شدند برای توسل و عرض ادب به ساحت مقدس صاحب الزمان علیه السلام و دعا برای رفع گرفتاری مسلمانان مخصوصا ایران اسلامی. حقیر هم افتخار نصیبم شد لذا معظم له عریضه نوشته بودند برای آن حضرت به اینجانب دادند که طبق دستور رسیده گل بگیرم و با دعای مخصوص خدمت حضرت حسین بن روح، میان آب بیندازم. حقیر طبق دستور انجام دادم و عرض کردم آقاجان امام زمان این نامه از طرف مرجع عالیقدر حضرت آیه الله العظمی گلپایگانی است. مردم در حالی که اطراف آقای گلپایگانی را گرفته بودند می‌گفتند یا صاحب الزمان حاجت آقا را امشب بر آورده فرما و همه گریه می‌کردند و دعا می‌کردند. فردا صبح شخص مومن و صالح و عالم منزل آمد و فرمود من خوابی دیدم، ولی مفهوم او را ندانستم، تصمیم گرفتم پیش شما بیایم و جواب بگیرم؛ فرمود: در عالم رویا دیدم شخصی فرمود به آقا بگویید جواب شما را حضرت سه روز دیگر می‌دهند.

من از خوشحالی گریه می‌کردم، زیرا همانطور که نامه و عریضه آن مرجع بزرگ به وسیله من بود حضرت فرموده بودند. پیش حقیر آمدند تا من به آقا عرض کنم: «حضرت فرموده جواب عریضه سه روز دیگر داده می‌شود». منتظر نتیجه بودیم که روز سوم از طرف عراق اعلان آتش بس یک طرفه شد و جنگ تخفیف پیدا کرد و سرانجام جنگ تمام شد. 

برای مسجد جمکران قربانی دهید

آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی بیان کرده است: هر وقت برای حضرت آیه الله العظمی آقای بروجردی مشکلی پیش می‌آمد مرحوم پدرم که خود از عاشقان امام زمان بود و علاقه زیادی به مسجد مقدس جمکران داشت به محضر آقا عرض می‌کردند یک قربانی برای مسجد جمکران بفرستید تا رفع مشکل شود. در دوران طلبگی من خیلی به مسجد جمکران می‌رفتم، شاید بیشتر از پانصد مرتبه باشد و کرامات زیاد در این مسجد مقدس جمکران دیده و شنیده ام. 
آیت الله العظمی خوانساری پیاده به مسجد جمکران می‌رود.

آیت‌ الله احمدی میانجی گفته است: از جمله بزرگان که به مسجد مقدس جمکران خیلی علاقه داشتند حضرت آیه الله العظمی آقای سید محمد تقی خوانساری رحمه الله علیه متوفای ۱۳۷۲ هق که با مرحوم حضرت آیه الله العظمی آقای اراکی متوفای ۱۴۱۵ هق پیاده به مسجد شریف جمکران می‌رفتند. 

جمکران رفتن شما را پولادین می‌کند

امام خامنه‌ای بیان کرده اند: نماز شب خواندن، نافله خواندن، دعا خواندن، ذکر گفتن، متوجه خدا بودن، زیارت رفتن، توسل کردن و به مسجد جمکران رفتن، سازنده است. این¬ها شما را پولادین خواهد کرد. 
امام در حلقه خادمان

بسم الله الرحمن الرحیم

جمع خدمتگزاران مسجد مقدس جمکران در اینجا تشریف دارند. به نظر ما یکی از توفیقات بزرگ الهی، خدمت در مسجد مقدس و مبارک جمکران است. کسانی که این توفیق را پیدا کرده اند، چه برادران، چه خواهران، این نعمت را، این خدمت را باید قدر بدانند. قوام حیات معنوی انسان به تذکر و توسل و خشوع و ذکر است که در مساجد الهی، در جایگاه‌های عبادت، برای انسان فراهم است، مخصوصا آن مراکز و مساجدی که اثری و نشانه‌ای از اولیاءالله در آن‌ها هست. جایی که انسان می‌داند یا ظن به این دارد که مورد توجه اولیای الهی است، طبعا معنویت آن مکان بیشتر است و مسجد مبارک جمکران جزو این گونه جایگاه‌ها و مراکزی است که توجه به خدای متعال و تذکر و خشوع و تضرع در آن برای انسان فراهم‌تر است.

رجال‌الغیب دلداده جمکران

خوشبختانه امروز این مرکز مورد توجه مردم است؛ قدیم این جور نبود. سال‌هایی که ما در قم بودیم، شب‌های چهارشنبه یا شب‌های جمعه یک تعداد معدودی از افراد می‌رفتند در همان مسجد که یک محل کوچک محدودی بود، زیارتی می‌کردند و خیلی به ندرت کسانی در آنجا می‌ماندند؛ خیلی محدود بود. خود ما که چند سال در قم بودیم، چند مرتبه بیشتر توفیق پیدا نکردیم برویم مسجد جمکران؛ رایج نبود، متداول نبود، دل‌ها این جور مجذوب و کنده شده به سمت معنویات نبود؛ حاکمیت، حاکمیت فضای معنوی نبود. این بود که یک مرکز به این عظمت، به این قداست- که مورد توجه بزرگان بوده است، مورد توجه رجال الغیب و عبادالله و امناءالله بوده- این جور از چشم مردم در واقع پنهان بود و کسی توجهی نداشت. بزرگان علما اینجا می‌آمدند، زیارت می‌کردند، [از جمله]مرحوم فیض کاشانی رضوان الله تعالی علیه. فرزند ایشان، مرحوم علم الهدی رضوان الله علیه یک جایی می‌نویسد که من در خدمت پدرم آمدیم مسجد جمکران را زیارت کردیم و اینجا بودیم.
اهل معنا و اهل توجه و تذکر، دلداده به این محل بودند لکن توده مردم، عامه مردم، حتی ما طلبه‌ها بی توجه بودیم، غافل بودیم. یکی از عیوب حاکمیت دستگاه‌های سیاسی غیردینی و غیرمعنوی همین غفلت است؛ مردم از ارزش‌هایی که دم دست آن‌ها است و می‌توانند استفاده کنند غافل می‌مانند. وقتی حاکمیت مسلط بر جامعه و محیط بر جامعه، یک حاکمیت معنوی بود، الهی بود، دینی بود، یک خاصیت طبیعی آن همین است که معنویات رواج پیدا می‌کند، جلوی چشم قرار می‌گیرد، دل‌ها به طرف آن جذب می‌شود؛ این چیزی است که امروز اتفاق افتاده. نه اینکه امروز گناه نیست، نه اینکه آدم بد وجود ندارد و آدم بی توجه و غافل وجود ندارد؛ چرا، لکن فرق است بین اینکه فضای عمومی جامعه، فضای معنوی باشد، معنویات به عنوان یک ارزش مطرح باشد در جامعه و اینکه معنویات بکلی مغفول عنه باشد یا ضدارزش باشد؛ این است که باید این فضا را قدر دانست.

حالا آن برادران و خواهرانی از جمع شما که در اینجا حضور دارید و در آن مسجد به نحوی به خدمتگزاری مشغول هستند، این را قدر بدانند و در این مکان مقدس همه چیز را- همه برنامه ها، همه اقداماتی که انجام می‌گیرد، خود خدماتی که به مردم داده می‌شود- در جهت همین ذکر و توجه و تذکر و مانند این‌ها قرار بدهند؛ چون شیطان بالاخره در همه جا هست و در محیط‌های معنوی هم شیطان حضور پیدا می‌کند. این جور نیست که وقتی یک جایی مسجد شد، حرم شد، شیطان بگوید دیگر من اینجا وارد نمی‌شوم؛ نخیر، هر جایی که من و شما هستیم، شیطان هم آنجا هست؛ در طواف کعبه هم شیطان هست. بدترین فسق‌ها و اهانت‌ها و مانند این‌ها گاهی اوقات در مقدس‌ترین مراکز انجام گرفته؛ چه گناهانی در طواف حرم کعبه شریف و چه فسق‌هایی در راه منا و عرفات که تاریخ این‌ها را ثبت کرده! این شعری که ما‌ها در مغنی می‌خوانیم:

فو الله ما ادری و ان کنت داریا

بسبع رمین الجمر ام بثمان

که عمربن ابی ربیعه، شاعر معروف عرب، این شعر را گفته، خب مال همین محل رمی جمار و این [گونه]محل‌ها است. 

مراقب شیطان باشید

در مسجد جمکران هم شیطان حضور دارد، نه اینکه نیست؛ مراقب شیطان باشید. مواظب باشید که هم شیطان به مردم آسیب نرساند، هم به خود شما آسیب نرساند. این مراقبت‌ها همان چیزی است که در ادبیات قرآنی و اسلامی اسمش تقوا است؛ تقوا یعنی همین؛ یعنی انسان دائم مواظب خودش باشد، مراقب خودش باشد. اگر این مراقبت شد، تاثیر شیطان، نفوذ شیطان کم می‌شود، تیغ شیطان کند می‌شود؛ اگر این مراقبت نشد و غافل شدیم، می‌افتیم دست شیطان و هر کاری خواست با ما می‌کند؛ مثل جسم بی جانی یا بیهوشی که بیفتد دست یک آدم هوشمند؛ به هر طرف بخواهد، آن را برمی گرداند؛ اگر غفلت کردیم، شیطان با ما این کار را می‌کند. شیطان در نماز هم می‌آید، شیطان در طواف هم می‌آید، شیطان در دعا هم می‌آید، شیطان در حال توسل هم می‌آید؛ خیلی باید مراقب بود.

به هر حال ما از زحمات برادران و خواهرانی که در جمکران مشغول زحمت هستند، از جناب آقای وافی که این خدمات را بر عهده گرفته اند خیلی متشکریم. ان شاءالله خداوند به همه شما کمک کند، تاییدتان کند؛ و شما که آنجا هستید، برای ما‌ها هم دعا کنید؛ دعا کنید خدای متعال به ما هم توفیق بدهد که توسل پیدا کنیم، تضرع پیدا کنیم، ما هم حال خشوع و تضرع را ان شاءالله داشته باشیم.

من افتخار می‌کنم نوکر این مسجد باشم

 آیت الله العظمی صافی گلپایگانی عنوان کرده است: مسئله و قضیه مسجد جمکران و ولایت، و توجه به این مقام مقدس خیلی خیلی با اهمیت است و بزرگان و علما و اشخاصی که به این موضوع اهتمام داشتند، همیشه مواظب بودند در حدی که بتوانند، از این مکان مقدس بهره‌مند باشند و استفاده کنند. این توجهی که خود به خود در مردم پیدا شده، مسئله مهمی است. البته این توجه همیشه بوده و مردم همیشه با کیفیت‌های مختلف عرض ارادت می‌کرده‌اند، اما این حضور و این همه جمعیت که به اینجا می‌آیند، نشانه یک توجه خاص است. اینجا باید مورد استفاده مردم باشد و منافع معنوی‌ای که خداوند متعال در نظر دارد شامل حال مردم شود. علما و بزرگان ما همه به مسجد جمکران افتخار می‌کردند و مرحوم پدرم رحمه الله‌علیه پیاده به مسجد جمکران می‌رفتند. در آن زمان اسب بود و بعضی به ایشان اصرار می‌کردند شما سوار بشوید. می‌گفتند من می‌خواهم پیاده باشم و این کار را با کیفیت خاصی انجام می‌دادند.

نماز جمکران را به قصد ورود بخوانید

روزی خدمت مرحوم آیت الله بروجردی رحمه الله علیه بودم. شخصی آمد و از مرحوم آیت‌الله بروجردی سؤال کرد که این نماز مسجد جمکران را می‌توانیم به قصد ورود بخوانیم؟ یعنی این نماز را قبول دارید؟ خیلی مهم بود که ایشان بفرماید. ایشان مقداری تأمل کردند و فرمودند «بخوانید، به قصد ورود». این خیلی مهم است. اینکه مرحوم آیت‌الله بروجردی بگویند به قصد ورود بخوانید خیلی مسئله مهمی است. برنامه‌های تعظیم امر حضرت ان‌شاءالله باید بیش از پیش رونق بگیرد و افتخار می‌کنم که نوکر این مسجد باشم. 

اصرار داشتیم پیاده بیاییم

 آیت الله العظمی صافی گلپایگانی عنوان کرده است: حقیر از طفولیت که در خدمت مرحوم آیه الله والد اعلی الله مقامه، مشرف به قم می‌شدم به سعادت تشرف به مسجد مقدس جمکران نایل می‌گشتم، آن مرحوم که ارادت و چاکری به آستان ملائک پاسبان حضرت بقیه الله ارواح العالمین له الفدا مشار بالبنان بودند و مصدر خدماتی به آن حضرت شده بودند و توجهاتی مشاهده کرده بودند اصرار داشتند که مهما امکن پیاده به مسجد مشرف شوند و به فیض نماز و عبادت در آن مکان مبارک نائل می‌شدند.

از جمله بزرگانی که حسن عقیده خود را به مسجد جمکران اظهار می‌کرد در اینجا به نام نامی بزرگ فقیه عالم اسلام مرحوم آیه الله العظمی استاد اعظم آقای بروجردی و مرحوم مرجع عالیقدر حضرت آیه الله العظمی گلپایگانی قدس الله سرهما اشاره می‌نمایم. امید است که خداوند متعال ما را از فیض تشرف به این مسجد تا حیاتی باقی است محروم نکند. 

فضیلت و انتساب جمکران به امام زمان ثابت است

 آیت الله العظمی صافی گلپایگانی اشاره کرده است: مسجد مقدس جمکران از مساجد و مقامات مشرفه به عنایات حضرت بقیة الله ارواح العالمین له الفداء است؛ هم از جهت اصل بنا که بر حسب نقل بزرگان حدیث، از کتاب تاریخ قم و قبول اعاظم علما و اعتماد آن‌ها بر آن، به امر حضرت بنا شده و از آن زمان تا حال خلفاً عن سلف آن را پذیرفته و شرف حضور و نماز و عبادت در آن را مغتنم شمرده‌اند و هم از جهت معجزات باهره‌ای که در آن به واسطه توسلات به آن حضرت وقوع یافته و تشرف بعضی که اجمالاً معلوم و مسلم است و مثل تواتر معنوی است و بالجمله فضیلت و موقعیت و انتساب آن به حضرت ثابت است. 

جمکران منشأ برکت است

 آیت الله العظمی جوادی آملی بیان کرده است: بعضی از مساجد نام خاص ندارند؛ همان بیت‌الله هستند. بعضی از مساجد به نام ائمه (علیهم‌السلام) هستند یا مسجدالنبی است. این مسجد (مسجد مقدس جمکران) به نام مبارک حضرت ولیّ عصر، امام حیّ موجود موعود و منشأ برکت است. 

جمکران جذبه معنوی فوق‌العاده دارد

 آیت الله العظمی مکارم شیرازی اشاره کرده است: مسجد جمکران مطابق روایت موجود به فرمان حضرت مهدی مولانا صاحب العصر و الزمان برای هدف بزرگی در این منطقه خاص از شهر تاریخی-مذهبی قم ساخته شده و حسن بن مثله جمکرانی که مردی پاکدل و پاک سرشت بود، در بیداری (و نه در خواب) این دستور را دریافت کرده و با تشریفات خاصی این مسجد را بنا نمود. به همین دلیل هر کس در فضای ملکوتی آن قرار می‌گیرد روحانیتی عجیب و جاذبه معنوی فوق العاده احساس می‌کند. این جاذبه نیرومند معنوی به اضافه قضای حوائج و حل مشکلات فراوانی که مردم از عبادت در آن و توسل به حضرت مهدی ارواحنا فداه دیده اند، سبب شده روز به روز بر شکوه دامنه آن افزوده شود و خیل مشتاقان مختلف به سوی آن بشتابند و از این چشمه کوثر و منبع خیر و برکت هر کدام به مقدار استعداد خود بهره گیرند. علمای بزرگ همواره برای مسجد احترام خاصی قائل بوده اند و در آن راز و نیاز فراوان داشته اند و هم اکنون نیز مورد توجه علما و فضلا و مراجع بزرگ است.

در اینجا مناسب است به چند سوال درباره این مسجد پاسخ داده شود:

۱. آیا دستوری که از طرف حضرت، ولی عصر - ارواحنا فداه - طبق بعضی روایات اسلامی- درباره ساختن این مسجد صادر شده در خواب بوده است یا بیداری؟
جواب: ظاهر روایت - آن گونه که قبلا نیز اشاره شده - این است که این تشرف در حال بیداری واقع شده و این دستور نیز در حال بیداری بوده است

۲. آیا اضافات مسجد جمکران حکم آن را دارد، یا باید اعمال مسجد در همان مسجد قدیم انجام شود؟

جواب: ظاهر این است که آنچه در مسجد توسعه داده شده و می‌شود جزء مسجد است و اعمال مزبور را در تمام مسجد می‌توان انجام داد، همان گونه که توسعه مسجد الحرام و مسجد النبی (ص) و مسجد کوفه نیز در حکم این مسجد است.
۳.کسانی که نتوانند تمام اعمال آن را بجا آورند آیا می‌توانند فقط نماز امام زمان (سلام الله علیه) را انجام داده و نماز تحیت را ترک کنند؟ و یا صلوات را به جای اینکه در سجده بجا آورند در اثناء راه بفرستند؟

جواب: مانعی ندارد، ولی در این گونه موارد اعمال را به قصد قربت مطلقه انجام دهند، بلکه در موارد اختیار که اعمال به طور کامل انجام می‌شود احتیاط آن است که قصد قربت مطلقه شود.

۴. آیا ایام هفته و شب‌های آن تفاوتی در اعمال مسجد دارد و آیا شب چهارشنبه خصوصیتی دارد؟

جواب: ظاهر این است که تفاوتی میان ایام هفته نیست، ولی از آنجا که شب و روز جمعه ذاتا دارای اهمیت فوق العاده‌ای نسبت به سایر ایام است هر عمل خیری در آن انجام داده شود ارزش بیشتری خواهد داشت، ولی شب‌های چهارشنبه با سایر شب‌های هفته مساوی است.

خداوند همه را موفق به استفاده از معنویت‌های این مسجد و توسل به ذیل عنایت حضرت بقیه الله مهدی ارواحنا فداه بدارد. 

جمکران جزو افسانه‌ها نیست

 آیت الله العظمی مکارم شیرازی همچنین گفته است: مسجد مقدس جمکران یکی از نعمت‌هاییست که خداوند متعال برای دنیا به ویژه کشور ایران قرار داده است؛ در بحار الانوار داستان حسن مثله جمکرانی آمده که در شب هفدهم ماه مبارک رمضان به او سفارش شده مسجد مقدس جمکران را بنا کند. هفدهم ماه مبارک رمضان سال ۳۷۳ یعنی بیش از هزار سال پیش در زمان حیات مرحوم صدوق این اتفاق افتاده است و بررسی ماجرای سفارش ساخت مسجد مقدس جمکران از سوی امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) نشان می‌دهد که در ابتدا این مسجد ریشه تاریخی دارد و در کتب مشهور به آن اشاره شده و جزو افسانه‌ها نیست. این جریان در بیداری صورت گرفته است، چون فرد مذکور به بیدار شدن از خواب صراحت دارد. 

از منفی‌بافی درباره جمکران تعجب می‌کنم

آیت الله العظمی مکارم شیرازی ادامه داده است: در زمانی زندگی می‌کنیم که راه‌های فساد به روی جوامع بشری گشوده شده و باید با این عوامل فساد مقابله کنیم که یکی از آن‌ها می‌تواند مسجد جمکران باشد. افراد می‌توانند با جاذبه‌ای که مسجد دارد، به این مسجد بیایند و دعایی بخوانند و از گناهان خود توبه کنند و مسجد جمکران خودش یکی از این راه‌ها است. من تعجّب می‌کنم برخی همچنان درباره مسجد جمکران منفی بافی می‌کنند، این که حسن بن مثله‌ای بوده یا نبوده، مسئله نیست، بلکه الان مسجد بزرگی به نام امام زمان (ارواحنا فداه) است که مردم در آن نماز می‌گذارند و دعا می‌خوانند و صد‌ها هزار نفر هر هفته می‌آیند و یک همچنین جاذبه بزرگی وجود دارد. مسئله تاریخی درباره جمکران نیز در خواب نبوده بلکه در بیداری بوده، بسیاری از بزرگان آن را تأیید کرده اند و گروه بزرگی از مردم مجذوب آن می‌شوند و مکان مناسبی برای گسترش مکتب اهل بیت (علیهم السلام) است. از قدیم من هم به این مسجد می‌آمدم و به آن اعتقاد داشتم، کار‌های قابل ملاحظه‌ای در این زمینه انجام داده ام و یکی از آن‌ها مرکز شیعه شناسی است که در کنار مسجد به صورت باشکوهی بنا شده است و تا آنجایی که توان من اجازه می‌دهد، می‌خواهم در خدمت این مرکز باشم، زیرا می‌دانم سبب پیشرفت تشیّع می‌شود، در عین حال باید مراقب باشیم که خرافات با این مسجد آمیخته نشود.

جمکران انکار شدنی نیست

آیت الله العظمی شبیری زنجانی نیز اشاره کرده است: مسجد مقدس جمکران واقعیتی است که نمی‌توان آن را انکار کرد و اگر کسی در مسئله تاریخ مسجد ایجاد شبهه کند، قضایای مستقیم و متواتر یقینی‌ای که خیلی از افراد با رفتن به آنجا و توسل پیدا کردن، مشکلات مهم­‌شان حل شده است را نمی­‌تواند انکار کند. این مسجد مکانی است که اولیا و مقدسین و رجال معنوی، سالیان دراز در آنجا توسل به شخص اول فعلی عالم داشته‌اند؛ بنابراین مسجد جمکران قطعا مورد عنایت خداوند است و طبیعی است که مشکلات در آنجا حل شود. ما می‌دانیم که خیلی از افراد به حسب ظاهر مشکلات لاینحل داشتند و به آنجا رفتند و مشکل‌شان حل شده است.

طلب شفای امام خمینی در جمکران

وی ادامه داده است: وقتی مرحوم امام خمینی بیماری داشتند که احتمال نجات از آن بعید به نظر می­رسید، و هنوز این خبر بین مردم منتشر نشده بود، پسردایی ما دکتر ولایی برای رسیدگی با یکی از وزرا آمدند و گفت: «حال ایشان وخیم است». کسی هم نمی‌دانست که ایشان مریض شده‌اند. ما با یکی از رفقا گفتیم «باید برویم مسجد جمکران برای توسل.» رفتیم و الحمدلله خطری که احتمال نجات از آن بعید به نظر می‌آمد حل شد. به هر حال ما تجربه این چنینی درباره مسجد جمکران داریم. اشخاص دیگر هم تجربه‌های مختلفی دارند. مسجد جمکران محل امیدی برای مردم است و ان‌شاءالله خدمتی که به مسجد جمکران می‌شود، خدمت به شرع مقدس و ولایت است و ما تا حد توان برای دست‌اندرکاران دعا می‌کنیم که بتوانند اینجا را خوب حفظ کنند. کتاب تاریخ قم که سند جمکران نیز در آن آمده و در سال۳۷۸ هجری قمری نوشته شده همان کتابی است که راجع به حضرت معصومه سلام‌الله‌علی‌ها هم مطالبی دارد. کتاب بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت دارد و مورد اعتماد و شاهد بر تایید مسجد جمکران است. مگر عبارتی که آن عبارت هم مشخص شد غلط است. می‌گفتند شیخ صدوق رحمه‌الله سال ساخت جمکران را سال ۳۹۳ هجری قمری ذکر کرده است در حالی که سال فوت ایشان ۳۸۱ قمری است. این چطور ممکن است؟ اما بعدا این مشکل حل شد به اینکه شباهت بین «تسعین» و «سبعین» باعث اشتباه شده است. بالاخره معلوم شد ۳۹۳ اشتباه بوده و تاریخ درست آن ۳۷۳ بوده است که در زمان حیات شیخ صدوق بوده و از این ناحیه نیز اشکالی به تاریخ ساخت مسجد نیست. 

جمکران سراپا توحید است

همچنین آیت الله العظمی سبحانی اشاره کرده است: مسجد جمکران از دو حیث برای ما دارای اهمیت است؛ این مسجد سرتا پا توحید است و ما را به موعود تمام ملل نیز رهنمون می‌سازد. نمازی که در این مسجد خوانده می‌شود کراراً گفته می‌شود «ایاک نعبد ایاک نستعین» و قبل از این که خانه امام زمان (عج) باشد خانه خداست. عملی که در این مسجد برپا شود، مظهر توحید در عبادت و استعانت از خداست و البته این مسجد موعود امم را به یاد ما می‌آورد و باید مردم را تشویق بر اقامه نماز در این مکان مقدس کرد که نوعی دعوت به یاد امام زمان (عج) بوده و همان طوری که پیامبر اسلام (ص) فرموده‌اند، افضل اعمال امت، انتظار فرج است. مغناطیس معنوی امروز میان منتظران و حضرت مهدی (عج) در مسجد مقدس جمکران وجود دارد و از اقصی نقاط دنیا برای خواندن نماز به این مکان مقدس مشرف می‌شوند. 

جمکران امید می‌فریند و به مستضعفین قدرت می‌دهد

 آیت الله العظمی نوری همدانی نیز عنوان کرده است: کسی که مستضعفان را نجات خواهد داد، حضرت مهدی (عج) است ... و به هر حال پایگاهی که امید می‌آفریند، پایگاهی که قدرت را به مستضعفان می‌دهد، مستضعفان جهان را از چنگال مستکبران نجات می‌دهد، همین پایگاه جمکران و فرهنگ جمکران است و این خیلی نیاز به کار دارد. جمکران پایگاهی است برای پاسخ دادن به همه مشکلات امروز بشر و برای نشان دادن افق روشنی در برابر مردم جهان. جمکران پایگاهی است که همه مستضعفان را با هم متحد و متشکل کنید؛ همانطور که خداوند متعال موسی و فرعون را متشکل کرد تا قیام کنند. کار شما باید این باشد. بنده به سهم خودم به عنوان یک طلبه از طلاب حوزه علمیه قم در خدمت شما حاضرم. کرامات بسیاری در جمکران دیده شده است. کرامات بسیاری از مسجد جمکران مشاهده و برای آن نقل شده که دو نمونه از آن‌ها را ذکر می‌کنیم:

۱ - یکی از دوستان بنده که اهل گرگان است و آدرس و شماره تلفن او را دارم و مرد بسیار متدین است و از لحاظ علاقه و عشق به عبادت ممتاز است که گاهی چهل شب متوالی اصلا نمی‌خوابد و به احیای آن شب‌ها و تهجد می‌پردازد و روزهایش را نیز روزه می‌گیرد و همیشه خیلی با حال نماز می‌خواند، چند سال پیش درد پای شدیدی او را عارض شد، بطوری که از چند قدم راه رفتن عاجز شده بود و بعضی از اطبا گفته بودند باید برای مداوا و معالجه عمل جراحی روی پای او انجام بگیرد و تازه معلوم نیست عمل جراحی هم نتیجه بخش باشد، ایشان در حالی که با زحمت زیاد حرکت می‌کرد روزی عصر سه شنبه به منزل بنده به قصد اینکه شب چهارشنبه به مسجد جمکران برود آمد و پس از توقف مختصری به مسجد جمکران رفت. هنگام صبح در حالی که خوشحال بود و پاهایش کاملا خوب شده بود مراجعت کرد و در رابطه با شفا یافتن خود بطور خلاصه اینطور می‌گفت: «من در داخل مسجد مشغول نماز و عبادت بودم که پس از نصف شب چند نفر را با قیافه‌های نورانی دیدم که وارد مسجد شدند و آمدند در نقطه‌ای در نزدیکی من مشغول نماز و دعا خواندن شدند و من به آن‌ها نزدیکتر شدم، به من اظهار لطف نمودند، نزدیک اذان صبح هنگامی که خواستند از مسجد خارج شوند جاذبه اخلاق و معنویت آن‌ها مرا هم به دنبال آن‌ها می‌کشید که در این بین یکی از آن‌ها با دست خود به طرف پای من اشاره کرد و گفت: پا‌های تو خوب شد، من از آن لحظه دیگر در پا‌های خود ناراحتی ندیدم، و از مسجد جمکران حرکت کرده به محضر مبارک آیه الله العظمی آقای مرعشی نجفی - رضوان الله علیه - مشرف شدم و جریان را برای ایشان شرح دادم، آن مرحوم از نقل تفصیل قضیه مرا منع کردند.» این مرد وارسته و متدین پس از آن تاریخ مکررا از گرگان به قصد تشرف به آستان مقدس حضرت معصومه علیهاالسلام و رفتن به مسجد جمکران شب چهارشنبه به قم می‌آید و به منزل بنده وارد می‌شود.

۲ - بنده که در اواخر سال ۱۳۶۲ قمری به حوزه مقدسه قم آمدم، پس از چند روزی سخت مریض شدم و، چون در مضیقه اقتصادی بودم از مراجعه به طبیب هم ناتوان بودم، با زحمت زیاد به مسجد جمکران به قصد استشفاء رفتم، پس از انجام اعمال مسجد و توسل به حضرت، ولی عصر ارواحنا لتراب مقدمه الفداء از مسجد خارج شدم و چند دقیقه‌ای -، چون آن روز غیر از یک مسجد کوچک با چند اطاقی که در جوار مسجد بود چیز دیگری نبود - نشستم که خوابم گرفت، و، چون بیدار شدم اثری از آن بیماری در خود ندیدم.

جمکران چشم و چراغ ملت است

 آیت الله علوی گرگانی نیز اشاره کرده است: خدا را سپاسگزارم که بعد از سال‌ها چشم انتظاری، مسجد مقدس جمکران به محلی آبرومند تبدیل شده و چشم و چراغ ملت است.

تشرف آیت الله بروجردی موجب رونق جمکران شد

این مسجد در دهه ۴۰ که برای عبادت با مرحوم والد میآمدیم در انزوا بود. حتی گاهگاهی درِ مسجد بسته بود و کسی نبود که در را باز کند تا داخل برویم و نماز بخوانیم. امام خمینی (قدس سره) هم در این مورد نقل می‌فرمودند: «من بار‌ها به جمکران رفتم، اما گاهی اوقات نمی‌دانستم چگونه و از کجا باید داخل مسجد شوم.» یعنی مسجد تا این حد در غربت بود و مردم به اهمیت آن توجهی نداشتند. اما تشرف مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی به مسجد جمکران، موجب رونق این مکان مقدس شد. امروز اینجا چشم و چراغ ایران و دنیا شده است؛ الان افرادی هستند که از خارج از کشور مرتب می‌آیند و زیارت می‌کنند و این سعادت می‌خواهد. وقتی از یکی از این‌ها پرسیدم که چرا این کار را می‌کند، گفت: «من در این مرکز معجزه و کرامت دیدم.»

جمکران مقام صاحب الزمان است

امام صادق علیه‌السلام درباره قم می‌فرمایند: به درستی که برای خدا حرمی است و آن مکه است، آگاه باشید برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است، آگاه باشید برای امیرالمومنین حرمی است و آن کوفه است و به درستی قم کوفه کوچک است. آگاه باشید بهشت هشت در دارد که سه در آن به سوی قم باز میشود. دختری از فرزندان من که اسمش فاطمه دختر موسی است در آن شهر دفن میشود و تمام شیعیان من به شفاعت او داخل بهشت میشوند. حضرت اشاره به آن دارند که همان مراحلی که در کوفه هست، در اینجا هم همان است. یعنی همانطور که مسجد سهله را جزء کوفه حساب می‌کنند و آنجا مقام حضرت صاحب‌الزمان علیه السلام است، اینجا هم هست.

زمین جمکران مقدس است

همچنین آیت الله علوی گرگانی اشاره کرده است: بهتر آن است که مقداری درباره مسجد جمکران توضیح داده شود تا مومنین اهمیت بیشتری بدهند، لذا رقیمه را متبرک می‌سازم به حدیث نبوی (ص) قال: احب البقاع الی الله المساجد، محبوبترین زمین نزد خدا مسجد است به ویژه مسجدی که خبر گرفتن حاجات و رفع مشکلات در آن مکان به حد تواتر رسیده چرا چنین نباشد، در صورتی که مرحوم صدوق المحدثین در کتاب مونس الحزین به سند معتبر از امیرالمومنین علیه صلواه المصلین از جمکران و مسجد آن خبر داده و فرموده که این زمین از زمین‌های دیگر خدا و مقدس است.

چه گویم در حق مسجدی که حضرت بقیه الله ارواح من سواه فداه بر حسب نقل محدث نوری و ... درباره اش چنین بیان کرد: من صلی فیه کمن صلی فی البیت العتیق. یعنی خواندن نماز در این مسجد همانند خواندن نماز در کعبه است؛ و چه مناسبت خوبی است بین مسجد جمکران در کنار حرم اهل البیت و عش آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین که شیعیان شب‌های چهارشنبه در آنجا جمع شوند و مشغول به ذکر و دعا و نماز برای آن حضرت باشند، و بین مسجد سهله در کنار حرم امیرالمومنین (ع) و کوفه که شیعیان آنجا نیز در شب‌های چهارشنبه مشغول به زیارت هستند گر چه بسیاری از مردم از عظمت و فضیلت این مکان مقدس غافلند و توجهی که باید به آن داشته باشند ندارند، و در پیام حضرت حجت (عج) آمده است که «به مردم بگوئید قدر این مسجد را بدانند» و در همین راستا است که مراجع بزرگ و آیات عظام مانند آیه الله حائری موسس حوزه علمیه قم و بروجردی و حجت و گلپایگانی و مرعشی نجفی و شیخ مرتضی حائری قدس الله اسرارهم به این مسجد اهمیت زیادی قائل بودند و به دوستان توصیه می¬کردند فضائل و ناقب و برکات این مسجد بیش از این است که بتوان در این مختصر گنجاند. در پایان از مومنان و متدینان محترم می‌خواهم از رفتن به مسجد جمکران و خواندن نماز و زیارت در آن مکان مقدس غفلت نکنند و این جانب را یاد نمایند و از همه التماس دعا دارم؛ و السلام علی من اتبع الهدی. 

در فتنه‌ها به جمکران پناه ببرید

آیت الله یزدی بیان کرده است: شاید مقصود از عبارت «نواحی‌ها و ضواحیها» که در روایات آمده، اشاره به وضعیت امروز شهر قم باشد. در روایتی از امام رضا علیه‌السلام آمده که «اِذا عَمَّتِ الْبَلْدانَ الْفِتَنُ فَعَلَیْکُمْ بِقُمْ وَ حَوالی‌ها وَ نَواحی‌ها فَاِنَّ الْبَلاءَ مَدْفُوعٌ عَنْها. هنگامى که فتنهها شهر‌ها را فراگرفت بر شما باد به قم و حوالى آن و نواحى آن، زیرا بلا از آن برداشته شده است.» (تاریخ قم، ص ۹۷؛ بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۱۴)
ظاهراً منظور از نواحی قم این نیست که به روستا‌های قم که نقاط خوش آب و هوایی است بروید و استراحت کنید، اینکه خیلی لطفی ندارد، چون در شهر‌های دیگر و نواحی و اطراف شهر‌های دیگر جا‌های خوش آب و هوای بهتری هست. 
ما طلبه‌ها معمولاً می‌گوییم «تناسب حکم و موضوع»؛ معنای تناسب حکم و موضوع این است که از موضوع می‌فهمیم که حکم چه می‌خواهد بگوید و برای چیست. وقتی فتنه‌ها سراغ شما می‌آید، یعنی فتنه شما را سرگردان می‌کند که نمی‌دانید راه و چاه چیست، نمی‌دانید چطور باید زندگی کرد، و نمی‌دانید کدام طرف درست می‌گوید. مسأله‌ای پیش می‌آید، یکی راست است، یکی چپ است، یکی میانه است، یکی تندرو است، یکی کندرو است و نمی‌دانید تکلیف چیست. روایت فرموده است در این موارد «علیکم بقم و ضواحیها»؛ بروید به قم و اطراف قم.

من از این روایت این طور می‌فهمم که وقتی فتنه‌ها بر شما عارض شد، مسجد جمکران یکی از آن ضواحی و نواحی است. اینکه امام عصر (عج) اشاره می‌کنند که اینجا مسجد است و باید اینجا مسجد بسازید، بعید است مقصود فقط این باشد که بیایید اینجا و دو رکعت نماز بخوانید و بروید. اگر اینطور بود، مسجد امام هست، مسجد امام حسن عسکری (ع) که اینجا هست. قبل از این مسجد هم مساجد قدیمی منسوب به ائمه (ع) هست. اگر آنطور بود، حضرت حجت (عج) باید به مسجد امام حسن عسکری (ع) اشاره می‌کردند. ولی گفته‌اند اینجا؛ که از اطراف قم هم حساب می‌شده است. گفته‌اند اینجا مناسب مسجد است و باید مسجد ساخته شود. مسجد جمکران به اشاره حضرت ساخته می‌شود تا پایگاهی برای ارشاد و هدایت به وجود بیاید. البته نماز هم یکی از راه‌های هدایت و ارشاد است.

نماز منسوب به امام زمان هدایتگر است

نکته اصلی این است که زائر یا مؤمنی که به مسجد مقدس جمکران می‌آید و می‌خواهد دو رکعت نماز بخواند، خود این نماز یک نوع ارشاد و هدایت است، اما اکتفا به این نماز کافی نیست. نماز تحیت که برای همه مسجدهاست. اما نماز منسوب به حضرت بقیةالله (عج) خاص این مسجد است و من نمی‌دانم چطور ممکن است مؤمنی این نماز را با صد بار «ایاک نعبد و ایاک نستعین» بخواند و عوض نشود و حالش دگرگون نشود. ممکن است کسی در مراحل اولیه مثل عادت نماز‌های یومیه بگوید «ایاک نعبد و ایاک نستعین» و به معنای آن هم توجهی نکند، اما اینکه گفته‌اند صد بار باید بگویی، یعنی اینکه در بیستمین بار یا سی‌امین بار، نمازگزار و زائر تغییر کند و تکان بخورد که آیا واقعاً راست می‌گویی که «ایاک نعبد و ایاک نستعین»؟ من مطمئن هستم ۹۰ درصد کسانی که این نماز مقدس را می‌خوانند، در همین تکرار ایاک نعبد و ایاک نستعین مقداری تغییر می‌کنند و توجه پیدا می‌کنند.
هدف جمکران هدایت و ارشاد است

بنابراین هدف مسجد مقدس جمکران در حقیقت، ارشاد و هدایت و راهنمایی اشخاص است تا از فتنه‌ها نجات پیدا کنند. خوشبختانه و بحمدلله امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌بینیم در شب‌های چهارشنبه یا شب‌ها و روز‌های دیگر افرادی هستند که به اینجا می‌آیند یا به زیارت حضرت معصومه (س) می‌آیند و دو رکعت نماز می‌خوانند و برمی‌گردند. این یعنی چه؟ این چه جاذبه‌ای است که می‌بینیم کسی که شاید هیچ مشکلی نداشته باشد، می‌آید اینجا و برمی‌گردد و یکی دو بار که می‌آید اینجا و برمی‌گردد، دلبستگی پیدا می‌کند و علاقه خاصی پیدا می‌کند؟ گویی می‌فهمد یک جاذبه دیگری اینجا وجود دارد، فقط جاذبه عمارت و ساختمان و نقشه‌ها و در و دیوار نیست، بلکه جاذبه‌های دیگری هم وجود دارد. 
کرامات را ثبت و منتشر کنید.

آیت الله گرامی بیان کرده است: مسجد مقدس جمکران جایگاه بسیار عظیمی است که مورد توجه مراجع و علما بوده و مکانی برای خلوت و عرضه حاجت است. مسجد مقدس جمکران جایگاهی است که از هر جهت مورد توجه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) بوده و حاجات مردم را برآورده می‌کند. نقل است بسیاری مراجع و بزرگان گذشته وقتی به مسجد مقدس جمکران می‌آمدند و جایی در داخل مسجد برای عبادت پیدا نمی‌کردند در همان حیاط مسجد عبای خود را پهن می‌کردند و مشغول راز و نیاز با خداوند می‌شدند. روزی بود که ما به مسجد جمکران مشرف می‌شدیم و مکان مسجد به اندازه‌ای بود که بیش از سه صف برای اقامه نماز نمی‌گرفت، ولی در حال حاضر شاهد هستیم که وضعیت تفاوت کرده و مسجد رو به رشد و توسعه است که امیدواریم این امر ادامه پیدا کند و نیاز است در کنار بازسازی و توسعه مسجد مقدس جمکران برنامه‌های فرهنگی غنی نیز اجرا شود تا مردم و زائران مسجد به حوائج و نیاز‌های معنوی خود برسند و دین آن‌ها تقویت شود. ثبت حوائج مردم و کرامات اهل‌بیت (ع) و انتشار آن را بسیار مفید و تأثیرگذار در دستیابی به امور معنوی است و جا دارد برنامه‌ریزی صورت بگیرد تا حوائجی که برخی زائران مسجد مقدس جمکران می‌گیرند ضبط و تولید شده و در اختیار دیگران قرار گیرد. 

جمکران منتسب به اهل بیت است

آیت الله موسوی اردبیلی نیز گفته است: این مکان مقدس، مسجدی قدیمی است و از دوره مرحوم شیخ رحمه‌الله، مجرب بوده که آنجا متوسل شده و قبول شدن توسل در آنجا مکرر نقل شده است. از مرحوم شیخ محمد تقی قمی نقل شده هر وقت ایشان گرفتار نقص می‌شدند به مسجد مقدس جمکران رفته، دو رکعت نماز می‌خواندند و توسلی می‌کردند…. حضور افرادی مورد اعتماد در مسجد مقدس جمکران مایه برکت است…. من نمی‌خواهم بگویم مسجد جمکران مثل سایر مساجد است بلکه، آنجا منتسب به اهل بیت علیهم السلام است و مردم به این مسجد عقیده.

انتهای پیام/