کسالت بار بودن موزه ها ادعایی نخ نما شده است

محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخصوص اینکه چرا در مقایسه با موزه‌های دیگر کشور‌ها موزه‌های ایران کسالت بار، بی مخاطب و کم درآمد هستند به میزان گفت: این نوع ادعا‌ها نخ نما شده هستند. در دوره قبل از شیوع بیماری کرونا بیست و سه میلیون و هفتصد و پنجاه هزار نفر شمار بازدیدکنندگان از موزه‌های مختلف متعلق به وزارت میراث فرهنگی بوده است. یعنی نزدیک به هر سه و نیم نفر ایرانی از یک موزه بازدید کرده اند. در خیلی از ایام سال آمار روزی هشت میلیون نفر بازدیدکننده از موزه‌ها را هم ما ثبت کرده ایم. حتی گاهی شمار بازدید کنندگان از یک مکان تاریخی ما تا سقف دوازده میلیون نفر هم رفته است؛ بنابراین ما چنین استنباطی نداریم که موزه‌ها یا مکان‌های تاریخی ما در وضع کسالت بار و بی مخاطبی باشند.

 

وی ادامه داد: اما یک موضوع دیگر را هم باید دید و آن هم این است که مثلا وقتی در موزه لوور یک سطح دویست متری ایجاد شده برای ورود به موزه مگر چند نفر از آن بازدیدکنندگان فرانسوی هستند؟ آماری که ما داریم از هر بیست نفر بازدیدکننده از موزه لوور یک نفر فرانسوی است. با در نظر گرفتن اینکه کشور فرانسه شصت میلیون گردشگر خارجی دارد اگر یک سوم از این جمعیت از موزه لوور بازدید کنند همه ظرفیت بازدید این موزه پر خواهد شد.

 

کارگر افزود: یا در ترکیه در دوره پیش از کرونا سی میلیون گردشگر خارجی وجود داشت. این درحالی است که ایران در شرایط عادی حدود یک و نیم میلیون گردشگر خارجی دارد. وقتی این آمار را بگذاریم مقابل آن شصت میلیون گردشگر فرانسه دیگر نمی‌توانیم آن سقف انتظارات را داشته باشیم. نکته بامزه ماجرا هم آنجاست که منتقدان هر وقت می‌خواهند وضع موزه‌های ایران را بررسی کنند وضع موزه لوور را مثال می‌زنند. در کل دنیا یک موزه لوور وجود دارد که شهرت جهانی دارد و آثاری از تمام دنیا را در خودش جای داده و محل استقرارش هم در قلب فرانسه و شهر پاریس است. آن هم پاریسی که شصت میلیون گردشگر دارد. ولی اگر وضع تمام موزه‌های دنیا را بررسی کنیم خواهیم دید در موزه‌های ایران بازدیدکننده داخلی از بسیاری از کشور‌ها به مراتب بیشتر است.

 

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول وزارت میراث فرهنگی در پاسخ به اینکه چرا آمار بازدید از موزه‌ها غیر از ایام عید منتشر نمی‌شود گفت: این طور نیست. آمار بازدید‌ها همیشه منتشر می‌شود. ما براساس فروش بلیط این آمار‌ها در اختیار داریم. درحال حاضر هم سیستم فروش بلیط ما الکترونیکی شده و آمار‌های بازدید موزه‌ها به روز و دقیق ثبت می‌شود؛ بنابراین این طور نیست که ما آمار بازدید‌ها را منتشر نکنیم. البته این حجم از بازدیدی که از موزه‌ها صورت می‌گیرد برای ما رضایت بخش نیست. ما باید به دنبال افزایش کیفیت خدمات موزه‌ها باشیم و رویداد‌های مختلف بیشتری را در موزه‌ها ایجاد کنیم. در کنار این باید تلاش شود تا بازدیدکنندگان مجازی از موزه‌ها را بالا ببریم و تمهیدات گوناگون دیگری را به کار بگیریم.

کارگر در واکنش به انتقاد پاره‌ای صاحبنظران درباره اینکه ما موزه‌ای در تراز موزه کشور‌های دیگر نداریم و درآمدزایی ما هم کمتر است گفت: اگر بخواهم برای روشن شدن این قضیه از کشور ترکیه مثال بزنم باید بگویم در آنجا نسبت به همه موضوعات یک نگاه تجاری وجود دارد. آن‌ها کاملا با دید تجاری به مقوله موزه داری ورود کرده اند و روش‌های علمی جایی در برنامه‌های آن‌ها ندارد. در موزه‌های آنجا می‌بینیم که اشیایی را با ادعای اینکه مثلا این عصای حضرت موسی است و آن مو یا دندان فلان پیامبر دیگر است در معرض دید عموم قرار می‌دهند که با این روش‌ها بتوانند مخاطب جذب کنند و درآمدزایی داشته باشند. از این بابت شیوه موزه داری در ترکیه به هیچ وجه علمی نیست و کاملا با نگاه تجاری عمل می‌شود. اما در کشور ما ظرفیت‌های عمده‌ای برای به نمایش گذاشتن آثار تاریخی ارزشمند وجود دارد که با در پیش گرفتن رویکرد‌های علمی می‌توان به خوبی از این گنجینه‌های باارزش بهره گرفت.