کتابی با موضوع حمله انگلیس به جنوب ایران در سال ۱۲۵۳

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، کتاب "بازیابی یک واقعه" اثر علیرضا کمری، روایت گر خاطرات خانلرمیرزای احتشام‌الدوله در باب جنگ ایران و انگلیس در محمره است. 

در دو قرن گذشته همواره شهر‌های جنوبی کشور و خطه خوزستان و خرمشهر مورد حمله تجاوز و دست اندازی بیگانگان قرار گرفته که سال‌ها می‌توان درباره آن‌ها صحبت کرد و کتاب‌ها از ماجرا‌های آن منتشر کرد.

این کتاب بازیابی واقعه ۱۲۵۳ هجری شمسی در منطقه جنوب است که بررسی اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار نیز در آن مورد توجه قرار گرفته است.

کتاب "بازیابی یک واقعه" با عنوان کتابچه مرحوم خانلر میرزای احتشام‌الدوله در باب جنگ ایران و انگلیس به قلم یکی از فرماندهان ایرانی در عهد ناصری به نام یاور فراهانی درباره چگونگی اعزام و مقابله قشون ایران در برابر قوای دریایی انگلیس در واقعه سال ۱۲۷۳ است.

سبک و سیاق این کتاب از جهت نثر ترکیبی، از نوع گفتار و محاوره و کتاب آن دوره است که شیرینی خاص به اثر بخشیده است. با توجه به اینکه متن و خاطره از آنِ یاور فراهانی است، ذکر نام خانلر میرزا در عنوان کتاب، از باب احترام نویسنده به فرمانده خویش (خانلر میرزا) است.

در پشت جلد این کتاب خلاصه واقعه سال ۱۲۷۲ چنین آورده شده است: در سال ۱۲۷۲ هـ. ق. ناصرالدین شاه قاجار به قصد تثبیت حاکمیت ایران بر هرات به محمره لشکر می‌کشد و حسام‌السلطنه را بر انجام این مأموریت می‌گمارد.

حسام السلطنه شهر را به تصرف خویش در می‌آورد. اما در پی این ماجرا، دولت انگلستان، در ظاهر به منظور احقاقِ حق افغان‌ها و انصراف دولت ایران از تصرف هرات، بوشهر و خرمشهر را با اشغال کشتی‌های جنگی و سپاهیان خود به در می‌آورد. تصرف خرمشهر یک ماه پس از فتح هرات، توسط قشون ایران و عزیمت قوای انگلیس، و اشغال خرمشهر یک ماه پس از تسلط نیرو‌های انگلیسی بر بوشهر صورت گرفته است. این نبرد از آغاز درگیری تا هنگام اطلاع از مصالحه یک هفته به درازا کشیده است.

در ادامه در بخشی از اشاره کتاب درباره اهمیت چاپ هچنین آثاری آمده است: آگاهی و وقوف بر این ماجرا، گرچه باعث تأسف و تلخ‌کامی خواننده می‌شود، اما اندیشه و تأمّل در علل و پیامد‌های این واقعة به ظاهر ناچیز گذشته، در فهم حال و تدارک و تمهید آینده به کار می‌آید. بی‌تردید، این بررسی، از برای خواننده‌ای که شاهد و آگاه بر جان‌فشانی‌ها و فداکاری‌های مدافعان سال‌های دفاع مقدس بوده و چندی این شهر آسمانی را خونین‌شهر دیده یا خوانده است، تأثیر و احساسی دیگر خواهد انگیخت و بینش و برداشتی از درس‌های تاریخی آن بدو خواهد نمود.

در این میان، اگر قضاوت وجدان و حس غیرت دینی ملّی، سستی نابخردانه و شاید گریز ناگزیر قشون ایران را در هنگامة سال ۱۲۷۳ هـ ق، به افسوس و تلخی فرایاد آورد، به یقین، در برابر عظمت حماسه مردان مرد این بوم و بر در ایّام جنگ ناخواسته، از روی فخر و سربلندی، زبان به سپاس و آفرین خواهد گشود و یاد همیشه ماندگار شهر خرّم خون خرمشهر و حیات دیگر باره آن را به خاطر خواهد سپرد.

لازم به ذکر است کتاب "بازیابی یک واقعه" نوشته علیرضا کمری در سال ۱۳۷۵ توسط حوزه هنری منتشر شده بود که در سال ۱۳۸۷ با طرح جلدی جدید در ۱۴۴ صفحه و شمارگان ۲۵۰۰ نسخه به چاپ دوم رسید.